Jolanta Żelazna,
Spinozjańska teoria afektów,
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010
Zamykając w skrzyni sekretarzyka rękopis, zakończony klarownie lodowatą uwagą - "ale wszystko, co znakomite, równie jest trudne, jak rzadkie" Spinoza wiedział już o tym, że Czytelnicy, gotowi zadać sobie trud zrozumienia jego dzieła, niemalże nie istnieją, a w nielicznej gromadce zapaleńców jeszcze mniej znajdzie się desperatów, skłonnych wytrwać w zmaganiach z jego koncepcją do ostatniej stronicy książki i pewnie nikt, kto okazałby dość męstwa, aby według jej wskazań ruszyć w drogę do siebie. Etyka to doprawdy "książka dla wszystkich": rozum niezbędny do podążania za jej treścią jest w końcu dobrem rozdysponowanym najsprawiedliwiej na świecie i nikt nie uskarża się na jego brak. Obiecana raritas, niedostępna inaczej, jak tylko przez podjęcie największego wysiłku zrodzenia jej w sobie, to doskonale, "przejasne" wytchnienie, niewzruszoność duszy (praeclara animi acquiescentia). Aby ją zdobyć, nie wystarczy o niej przeczytać - Etyka służy tylko radą, jak ją osiągnąć, ale to życie dostarcza sposobności, by sprawdzić, ile taka rada jest warta.
[Dr hab. Jolanta Żelazna, prof. UMK jest pracownikiem Instytutu Filozofii UMK]