Wiadomości

W wieku 94 lat zmarł prof. Andrzej Tomczak, historyk, nestor polskich archiwistów, jeden z twórców Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Akademickie uroczystości pogrzebowe zaplanowano na czwartek 16 lutego.

Andrzej Tomczak urodził się 12 września 1922 r. w Biesiekierzu (woj. łódzkie). Jego dziadek prof. Kazimierz Twardowski, był profesorem Uniwersytetu Jana Kazimierza, twórcą polskiej filozofii uniwersyteckiej, a stryj Kazimierz Tomczak, był biskupem sufraganem łódzkim.

Druga wojna światowa przerwała naukę Andrzeja Tomczaka w łódzkim Liceum Humanistycznym. Kontynuował ją na tajnych kompletach, działając jednocześnie w konspiracji, najpierw w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. Po zdaniu tajnej matury sam zaczął uczyć młodzież w konspiracyjnym gimnazjum.

W 1945 r. rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Łódzkim, jednak za sprawą działalności konspiracyjnej szybko znalazł się pod obserwacją UB. Po roku, w ślad za swoim mistrzem, twórcą Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. Ludwikiem Kolankowskim, wyjechał do Torunia. Studia łączył z pracą na stanowisku asystenta i działalnością na rzecz wciąż organizującego się uniwersytetu. Wielokrotnie wspominał m.in. swoje wyjazdy na ziemie zachodnie i północne, skąd przywożono książki dla uniwersyteckiej biblioteki. Podczas jednego z nich cudem uniknął śmierci z rąk radzieckiego żołnierza.

W 1950 r. Profesor Tomczak obronił rozprawę doktorską. Po czym władze polityczne zmusiły go do opuszczenia UMK. Wrócił do Łodzi, podejmując pracę w Wojewódzkim Archiwum Państwowym. Dopiero zmiany polityczne w kraju umożliwiły mu powrót do pracy naukowej na UMK, gdzie w 1957 r. podjął pracę w Katedrze Archiwistyki i Nauk Pomocniczych. W 1964 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego, a wkrótce objął kierownictwo specjalizacji archiwistycznej na Wydziale Humanistycznym. Dzięki zaangażowaniu Profesora Tomczaka i licznym kontaktom naukowym z uczelniami i archiwami w Polsce i za granicą, archiwistyka stała się jednym z filarów toruńskiej szkoły historycznej - na początku lat 70-tych Instytut Historii stał się Instytutem Historii i Archiwistyki, jedyną wówczas taką jednostką w kraju. W 1974 r. Andrzej Tomczak uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1981 r. profesora zwyczajnego. Na emeryturę przeszedł w 1992 r., wciąż jednak aktywnie prowadząc badania naukowe i zajęcia ze studentami.

Dorobek Profesora liczy ponad 350 pozycji dotyczących archiwistyki, w tym organizacji i historii archiwów, historii politycznej Polski w XVI w., geografii historycznej i kartografii. Ważnym fragmentem życia naukowego Profesora Andrzeja Tomczaka był udział w  seminariach organizowanych przez Jana Pawła II w Castel Gandolfo.

Profesor był członkiem m.in. Polskiej Akademii Umiejętności, Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, Polskiego Towarzystwa Historycznego, Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, Rady Archiwalnej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Aktywnie działał na rzecz upamiętnienia dziejów konspiracji w okresie II wojny, działał w Fundacji Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek, zasiadał w  Głównej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu.

Profesor Andrzej Tomczak uhonorowany został Szczególnym Wyróżnieniem UMK Convallaria Copernicana. Był doktorem honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego (2014 r.).

Akademickie uroczystości pogrzebowe odbędą się w Toruniu 16 lutego 2017 r. o godz. 11:30 w Auli UMK przy ul. Gagarina 11. Msza święta żałobna zostanie odprawiona  w kościele pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przy ul. Panny Marii 2 o godz. 13:00. Autokar zostanie podstawiony o godz. 12:00 za Aulą UMK przy ul. Gagarina 11.

Pogrzeb odbędzie się 17 lutego 2017 r. o godz. 13:00 w miejscowości Gieczno koło Łodzi. Wyjazd autokaru o godz. 10:30 za Aulą UMK.