Mirosława Buchholtz,
Henry James i sztuka auto/biografii,
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011
Henry James (1843-1916) to jeden z najwybitniejszych twórców literatury anglojęzycznej, niezapomniany badacz społecznych modeli i relacji płci, meandrów świadomości i psychiki. Jego kosmopolityzm to obietnica, a zarazem wyzwanie porównywalne z dzisiejszą koncepcją transnarodowości. Jego duchowość i etyka, pozbawione religijnego dogmatyzmu, są wskazówką także w obecnych czasach. [...] Jemu zawdzięczamy technikę punktu widzenia i pojęcie centralnej świadomości w utworze literackim. [...] Niniejsza publikacja ma na celu przedstawienie Jamesa jako człowieka i pisarza, tak aby nie upraszczać i nie zamykać debaty na temat sposobów postrzegania jego życia i dzieła. Jest to próba spojrzenia na pisarstwo biograficzne i autobiograficzne Jamesa oraz o Jamesie przez pryzmat toczących się dyskusji o sposobach reprezentacji. Rozdział 1: Studia auto/biograficzne podejmuje kwestię terminologii we współczesnych badaniach nad pisarstwem auto/biograficznym na styku literatury i historii. Wprowadza isto tne w tej pracy pojęcie p/aktu auto/biograficznego. Rozdział 2: Wszyscy biografowie Jamesa stanowi omówienie prób stworzenia biografii pisarza: od najwcześniejszych szkiców wspomnieniowych, przez oparte na kwerendzie archiwistycznej prace biografów, aż po fikcję biograficzną. Ukazuje biografistykę jako miejsce walki o władzę utożsamianą z wiedzą. Tematem rozdziału 3: Jamesowskie auto/biografie jest twórczość samego Jamesa. Zostają w nim zanalizowane utwory klasyfikowane na ogół jako biografie i autobiografie. Rozdział 4: Pamięć fotograficzna odnosi się do technologii wspomagającej pamięć, która rozwinęła się za życia pisarza. Przynosi on analizę portretów Jamesa, jak również jego zmieniającego się stosunku do sztuki fotografii.
Ze Wstępu
Peter Lang, 2014
Henry James (1843–1916) has been widely acclaimed for the elegance of his prose, the incisiveness of his social comment, and the subtlety of his psychological analyses. Whereas James’s tales and novels have been carefully studied over the past decades, his non-fiction, including literary criticism, travel writing, biographies, and autobiographies, still remains at the margins of critical activities. This study seeks to explore some of these neglected aspects of James’s work, while at the same time interrogating the traditional formula of literary auto/biography. It also attempts to piece together an image of James as a subject and object of biographical and autobiographical endeavors, including portraiture.
[Prof. dr hab. Mirosława Buchholtz jest pracownikiem Katedry Filologii Angielskiej UMK.]