Arktyka w Europie Środkowej i Wschodniej. Wiedza, percepcja i komunikacja w XVIII-XIX w.
08.05.2024 - 11.05.2024 - Toruń
Katedra Literatury, Kultury i Mediów Niemieckiego Obszaru Językowego
Toruń 87-100, ul. Bojarskiego 1, C 0.39 Coll. Humanisticum
606 449 529
prof. UMK Włodzimierz Zientara
e-mail: zientara@umk.pl
dr Joanna Kodzik
e-mail: joannakodzik@yahoo.de
prof. Jan Borm
e-mail: jan.borm@uvsq.fr
dr Anna Mikołajewska
e-mail: nanett@umk.pl
telefon: 606 449 529
Wyobrażenia o Arktyce pobudzały wyobraźnię Europejczyków od czasów antycznych, ale dopiero od końca XVII wieku zaczęto systematycznie gromadzić o niej wiedzę. Ważną rolę w tych działaniach odegrali niemieccy protestanci, którzy inspirowani ideami pietyzmu i Ewangelickiej Jednoty Braterskiej stopniowo rozszerzali obszar swojej pracy misyjnej o daleką północ. Motywacje ekonomiczne z kolei przyświecały Holendrom, Francuzom, Baskom i Anglikom zaangażowanym w połów wielorybów i Duńczykom zainteresowanym rozszerzaniem swoich wpływów kolonialnych. Odkrycia geograficzne, wielorybnictwo, misje, kolonizacja i handel, a wreszcie chęć zdobywania wiedzy u początków XIX wieku doprowadziły do nasilenia cyrkulacji myśli, ludzi i dóbr między Europą a jej peryferiami na Północy – Grenlandią, Spitsbergenem, Islandią, Wyspami Owczymi i Laponią. Organizatorami podróży misyjnych i ekspedycji badawczych byli uczeni i ludzie handlu z Europu Zachodniej, ale uczestnikami wypraw i autorami relacji z podróży byli też zdobywcy i badacze z Europy Wschodniej. To oni byli w znacznej mierze odpowiedzialni za kształtowanie recepcji wiedzy o Arktyce na Wschodzie, ich dzieła wypełniały szlacheckie biblioteki i były omawiane w czasie naukowych debat w towarzystwach naukowych, a przywiezione obiekty trafiały do kolekcji w gabinetach osobliwości. Celem konferencji jest dyskusja nad recepcją wiedzy o Arktyce w Europie Wschodniej, odpowiedź na pytanie o jej uwarunkowania geograficzne, odbiorców, pobudki, jakie przyświecały różnym grupom społecznym i wyznaniowym w ich zainteresowaniu tematyką arktyczną. Punktem wyjścia będą kontakty naukowe i wyznaniowe, uwarunkowania ekonomiczne, mobilność, działania misyjne mniejszości wyznaniowych, rozwój prasy i cyrkulacja wiedzy.